Είναι τα πρώτα Χριστούγεννα που βρίσκουν την Ευρώπη να φλέγεται. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος μετρά ήδη τους πρώτους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς του. Χειμώνας του 1914 λοιπόν. Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο στρατιώτες, αψηφώντας τις εντολές ανωτέρων, εγκαταλείπουν τα χαρακώματα και ανταλλάζουν ευχές. Γιορτάζουν με τον εχθρό, ξεκινά έως κι ένας αγώνας ποδοσφαίρου, σε μια αυθόρμητη εκεχειρία που μένει στην παγκόσμια συλλογική μνήμη.
Η ιστορία
Είναι παραμονή Χριστουγέννων. Οι άνδρες του βρετανικού στρατού ακούν τους Γερμανούς να τραγουδούν κάλαντα. Αμέσως μετά διακρίνουν φανάρια και μικρά έλατα στα χαρακώματα τους. Στα χαρακώματα του Βελγίου, όπου και ξεκίνησε η ανταρσία της ανακωχής, οι Γερμανοί, στολίζουν δέντρα, ακολουθούν το έθιμό τους και ξεκινούν να τραγουδούν. Οι Άγγλοι και οι Γάλλοι, στα απέναντι χαρακώματα, ανταπαντούν με τραγούδι. Τα κάλαντα είναι ο ήχος που αντικαθιστά πυροβολισμούς κι εκρήξεις. Ένας αξιωματικός των Γερμανών βγαίνει από το χαράκωμα και προτείνει να μην πέσουν άλλοι πυροβολισμοί. Εύχεται στα αγγλικά “Καλά Χριστούγεννα”. Τα χαρακώματα αδειάζουν κι οι ευχές ανταλλάσσονται. Ακόμα και αν δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα…
Μια υπέροχη διαφήμιση που προσπαθεί να αποδώσει τη στιγμή. Με τρομερή επιτυχία.
Ποδόσφαιρο
Η επόμενη ημέρα βρίσκει Βρετανούς, Γάλλους και Γερμανούς να ανταλλάζουν δώρα, να βγάζουν φωτογραφίες, να θάβουν τους νεκρούς τους και να παίζουν έναν αγώνα ποδοσφαίρου για να γιορτάσουν την εκεχειρία. Αυτήν που μόνοι τους αποφάσισαν.
Έπαιξαν ποδόσφαιρο με πάνινη μπάλα, ή μία φτιαγμένη από δεμένα άχυρα. Το ματς έληξε με όλους τους φαντάρους ζωντανούς, αν και έπαιζαν με τον εχθρό.
Στον αγώνα, οι Γερμανοί κέρδισαν με 3-2 τους Άγγλους. Δεν είχε καμία σημασία…
Η εκεχειρία επεκτάθηκε σε όλο το μέτωπο. Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές, οι παρατάξεις αντάλλαζαν τσιγάρα, εφημερίδες και μικρά αγαθά. Ένα εκατομμύριο στρατιώτες κατέβασαν τα όπλα.
Οι… “ανώτεροι”.
Πολλοί αξιωματικοί ανησύχησαν πως η συμπεριφορά των στρατιωτών της εκεχειρίας θα υπονόμευε το μαχητικό πνεύμα. Έδωσαν λοιπόν εντολές για λήψη μέτρων ώστε να μην συμβεί ξανά ανάλογο περιστατικό. Έπρεπε να διατηρήσουν την αυθόρμητη ανακωχή ως ένα μεμονωμένο περιστατικό. Η “ανταρσία” επιβεβαιώνεται από τα αρχεία του γερμανικού στρατού.
Κι αυτή είναι η μαρτυρία του Φράνσις Τόλιβερ από το Λίβερπουλ, επιζήσαντα από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο: «Ήταν τα ωραιότερα Χριστούγεννα της ζωής μου».
Υ.Γ. Αντίθετος με την εκεχειρία ήταν ένας δεκανέας του γερμανικού στρατού. Το όνομά του; Αδόλφος Χίτλερ. Πήρε μέρος στην ανακωχή μα φέρεται να είπε πως τέτοιες πρωτοβουλίες θα έπρεπε να απαγορεύονται αυστηρά…
