27 Δεκεμβρίου. Tο πλοίο Beagle αναχωρεί για ένα ταξίδι πέντε ετών που θ’ αλλάξει τον κόσμο.

Είναι 27 Δεκέμβρη του 1831. Το πολεμικό ιστιοφόρο Beagle ξεκινά το ταξίδι του. Πάνω του, επιβιβάζεται ο Κάρολος Δαρβίνος και μπαρκάρει στο ταξίδι που θα επιφέρει τη θεωρία της εξέλιξης.

Η πρόταση της εξερευνητικής αποστολής

Προτείνεται λοιπόν στον Δαρβίνο, η εθελοντική θέση του βοηθού του Ρόμπερτ Φιτζρόυ, κυβερνήτη του πολεμικού πλοίου Beagle. Χωρίς καμία απολύτως πληρωμή. Το Beagle θα αναχωρούσε για εξερευνητική αποστολή δύο χρόνων. Σκοπός της, να καταγράψει τις ακτές της Νότιας Αμερικής. Η μεγάλη του ευκαιρία για να εκκινήσει την καριέρα του φυσιοδίφη. Ο πατέρας του, θεωρεί το ταξίδι χάσιμο χρόνου, αλλά μεταπείθεται.

Το πολεμικό ιστιοφόρο Beagle

Το ταξίδι αυτό τελικά οδήγησε σε μια αποστολή πέντε ετών -από την αρχική πρόβλεψη των δύο χρόνων- που θα επιφέρει δραματικές αλλαγές στο σύνολο της επιστήμης.

Στα πέντε χρόνια της ερευνητικής εκστρατείας του Beagle, o Δαρβίνος θα περάσει τα δύο τρίτα του χρόνου του ερευνώντας στη στεριά. Μελετά μια μεγάλη ποικιλία γεωλογικών χαρακτηριστικών, απολιθώματα και ζώντες οργανισμούς. Επίσης, συναντά ιθαγενείς και αποίκους. Συγκέντρωσε μεγάλο αριθμό δειγμάτων, πολλά από τα οποία ήταν νέα για την επιστήμη. Οι εκτεταμένες, λεπτομερείς σημειώσεις αποτέλεσαν τη βάση για τις επιστημονικές δημοσιεύσεις του.

Γκαλαπάγκος και Αυστραλία

Στα Νησιά Γκαλαπάγκος ο Δαρβίνος ανακάλυψε ότι οι ατριχόρνιθες (τα mockingbirds, ναι, καλύτερα) διέφεραν από νησί σε νησί. Επιστρέφοντας στη Βρετανία, έμαθε επίσης, πως οι χελώνες και οι σπίνοι των νησιών Γκαλαπάγκος, ανήκαν σε ξεχωριστά είδη, ανάλογα με το νησί στο οποίο ζούσαν. Στην άλλη άκρη της γης, το μαρσιποφόρο καγκουρό της Αυστραλίας και ο πλατύπους ήταν τόσο εντυπωσιακά και ασυνήθιστα ζώα, για τα μάτια του, που του προκάλεσαν μία και μόνη σκέψη: «Ένας άπιστος…θα μπορούσε να αναφωνήσει: Σαφώς δύο διαφορετικοί δημιουργοί πρέπει να έχουν βάλει το χέρι τους».

Τα ταξίδι του Beagle. (Με κλικ, ανοίγετε την πλήρη εικόνα.)

Όσα είδε σ’ αυτό το πενταετές ταξίδι, τον προβλημάτισαν. Ακολούθησε η έκδοση του “The Voyage of the Beagle” όπου και εξηγούσε την κατανομή των ειδών. Σε μεταγενέστερες εκδόσεις αυτού του πρώτου ημερολογίου προμήνυσε τη χρήση της πανίδας των νησιών Γκαλαπάγκος ως ενδείξεις της εξέλιξης: «μπορεί κανείς να φανταστεί ότι από την αρχική περιορισμένη ποικιλότητα πουλιών σ΄αυτό το αρχιπέλαγος, κάθε ένα είδος μετεξελίχθηκε σε διαφορετικά είδη.»

Η καταγωγή των ειδών, του Κάρολου Δαρβίνου.

Οι ιεραπόστολοι και ο δεσμός μας με τα ζώα

Το Beagle είχε τρεις ιδιαίτερους επιβάτες. Τρεις ιθαγενείς ιεραπόστολους που επέστρεφαν με το πλοίο στον τόπο τους, στην Γη του Πυρός. Είχαν “εκπολιτιστεί” στην Αγγλία τα δύο προηγούμενα χρόνια. Οι ντόπιοι συγγενείς τους, οι άνθρωποι στη Γη του Πυρρός φαίνονταν στον Δαρβίνο “άγριοι”, “λίγο πιο πάνω από ζώα”. Μέσα σε έναν μόλις χρόνο, οι ιεραπόστολοι υιοθέτησαν ξανά το σκληρό και πρωτόγονο τρόπο ζωής της φυλής τους. Αυτή η εμπειρία και η απέχθειά του για τη δουλεία και άλλες μορφές βίας που είδε σε μέρη διαφορετικά, όπως η κακομεταχείριση των ιθαγενών από τους Άγγλους εποίκους στην Τανζανία, έπεισαν τον Δαρβίνο πως η κακομεταχείριση ανθρώπων, βασισμένη στην έννοια της φυλής, δεν είχε ηθική δικαιολόγηση. Ήταν οι πρώτοι σπόροι της αμφιβολίας του πως η ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο απομακρυσμένη από τα ζώα όσο πιστευόταν.

Υ.Γ.1 Ο Conrad Martens επιβιβάζεται στο πλοίο

Το 1833, το Beagle, φτάνει στο Μοντεβιδέο. Στο πλοίο επιβιβάζεται ο Βρετανός ζωγράφος τοπίων, Conrad Martens. Εξαιτίας του, διαθέτουμε εκπληκτικά σκίτσα του ταξιδιού του Δαρβίνου, από τους τόπους που του ενέπνευσαν τη θεωρία της εξέλιξης.

Υ.Γ.2 «Λιγότερα χρήματα για βιβλία» και «φοβερό χάσιμο χρόνου»…

Έφτιαξε έναν κατάλογο με δύο στήλες: «Να Παντρευτώ« και «Να μην παντρευτώ».

Επιστρέφοντας στη Βρετανία, ο Δαρβίνος άρχισε μια σχεδόν επιστημονική ανάλυση για το επαγγελματικό του μέλλον. Έφτιαξε έναν κατάλογο με δύο στήλες: «Να Παντρευτώ« και «Να μην παντρευτώ». Στην στήλη υπέρ του γάμου υπήρχαν καταχωρήσεις όπως «σταθερός σύντροφος και φίλος στα γεράματα… καλύτερα από σκύλο τουλάχιστον». Στην στήλη ενάντια στον γάμο υπήρχαν τα «λιγότερα χρήματα για βιβλία» και «φοβερό χάσιμο χρόνου». Τα υπέρ τελικά υπερίσχυσαν.

Πρότεινε λοιπόν στην ξαδέρφη του, Έμμα, να γίνει γυναίκα του. Τις ανέφερε αρχικώς τις επιστημονικές του ιδέες. Αυτή αποδέχτηκε την πρόταση μα του έγραψε, εκλιπαρώντας τον να διαβάσει από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη ένα εδάφιο για την αγάπη και την ακολούθηση της Οδού, που περιείχε τη φράση «Εάν τις δεν μείνη εν εμοί…καίονται». Ο Δαρβίνος έστειλε μια θερμή απάντηση που καθησύχαζε τις ανησυχίες της, αλλά η Έμμα εξακολούθησε να ανησυχεί πως τα ολισθήματα πίστης του Δαρβίνου μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις ελπίδες συνάντησής τους στη μετά θάνατον ζωή.