Γράφει: Μαρία Σκαμπαρδώνη
Η Αθήνα είναι μία από τις πιο πλούσιες αρχιτεκτονικά πρωτεύουσες. Ακόμα και αν μεγάλο μέρος της θα μπορούσαμε να πούμε πως έχει αλλοιωθεί από την υπερβολική αύξηση πληθυσμού και το χτίσιμο υπεράριθμων πολυκατοικιών, έχει διατηρήσει ακόμα σε πολλά μέρη της την παραδοσιακή της μορφή και την ιστορική της ανάμνηση.
Ένα από τα πιο όμορφα κτήρια με απόλυτη βεβαιότητα είναι και το Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, στην οδό Λένορμαν 218.
Κτήριο που εντυπωσιάζει για το μέγεθός του, για το ιδιαίτερο κόκκινο χρώμα του, όπως και για την υαλοσκεπή του. Εμπνευσμένο τόσο από το καλλιτεχνικό ρεύμα του μοντερνισμού, με λίγες πινελιές από κλασικισμό, το Καπνεργοστάσιο εντυπωσιάζει για την πρωτοτυπία του και το μέγεθός του.
Στην περιοχή του Κολωνού, ξεχωρίζοντας διαχρονικά για την ωραιότητα και τη μεγαλοπρέπειά του, το Καπνεργοστάσιο υπήρξε το δεύτερο δημόσιο καπνεργοστάσιο στην Αθήνα.
Δημιουργημένο από το Ελληνικό δημόσιο, σε μία εποχή που είχε ανθίσει η βιομηχανία παραγωγής τσιγάρων, με σκοπό τον έλεγχο στη φορολογία του καπνού.
Στην οδό Λένορμαν 218, βρίσκεται ένα κτήριο που στήριξε σε μεγάλο βαθμό την Ελληνική παραγωγή και ενδυνάμωσε το ανθρώπινο, εργατικό δυναμικό. Στην περίοδο που το ίδιο βρισκόταν στις μεγάλες του δυνάμεις, έδινε εργασία σε περίπου 3000 εργάτες.
Η παραγωγή καπνού υπήρξε μεγάλη πηγή οικονομικών εσόδων για την Ελλάδα, κυρίως μετά την προσάρτηση στη χώρα της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, οι οποίες είναι γνωστές για την καπνοκαλλιέργεια.
Το πρώτο καπνεργοστάσιο δημιουργήθηκε το 1883 στο Ζάππειο. Το 1887 επεκτάθηκε και σε νέο κτήριο για να στεγάσει τις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες, στην οδό Στουρνάρη και Αριστοτέλους.
Το 1925 το Ελληνικό Κράτος θα αγοράσει οικόπεδο 9.118 τ.χμ. από τη χήρα Αικατερίνη Βρυζάκη και θα ξεκινήσουν σιγά-σιγά να μπαίνουν τα θεμέλια για τη δημιουργία του καπνεργοστασίου.
Στην περιοχή Κολοκυνθού στο Περιστέρι και σε μία έκταση που περιλαμβάνει τις οδούς Λένορμαν, Αμφιαράου, Λεάνδρου και Κρέοντος, το Καπνεργοστάσιο ξεκινά να παίρνει σάρκα και οστά μέσα από τα μάτια των αρχιτεκτόνων και πολιτικών μηχανικών Παύλο Αθανασάκη και Αντώνη Λιγδόπουλο.
Εξαιτίας της καταστροφής του Καπνεργοστασίου στην Αριστοτέλους από φωτιά το 1928, κρίθηκε επιτακτική η ολοκλήρωση του έργου όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Το 1930 θα ολοκληρωθεί το έργο και η αναβάθμιση της γενικότερης περιοχής με ένα υψηλού επιπέδου κτίσμα.
H αρχιτεκτονική του Καπνεργοστασίου είναι αξιόλογη από πολλές πτυχές: Ξεχωρίζει για τα μεγάλα παράθυρα που δημιουργήθηκαν με σκοπό να μπορεί να αερίζεται ευκολότερα το καπνεργοστάσιο από τον καπνό, αλλά και για να αποφεύγεται η υγρασία που θα μπορούσε να ζημιώσει την ποιότητά του.
Χρησιμοποιήθηκε σκελετός από οπλισμένο σκυρόδεμα (μπετόν αρμέ), μέσα στα πλαίσια της αρχιτεκτονικής της εποχής εκείνης και με σκοπό τη δημιουργία ανοιγμάτων.
Το κτήριο λειτούργησε ως καπνεργοστάσιο για 65 ολόκληρα χρόνια, με όλες τις μεγάλες βιομηχανίες τσιγάρων να στεγάζονται εκεί. Ανάμεσα σε αυτές ο Καπερνάρος, ο Λιάπης, η ΟΥΦΑ-ΒΕΛΛΟΣ και άλλες πολλές.
Το κτήριο στην οδό Λένορμαν θεωρείται διατηρητέο μνημείο και ένα από τα πιο μνημειώδη κτήρια της Αθηναϊκής πρωτεύουσας.
Πλέον, σε αυτό στεγάζεται η Βιβλιοθήκη της Βουλής και η Μπενάκειος Βιβλιοθήκη, ενώ περιέχει τον μεγαλύτερο όγκο βιβλίων για οποιαδήποτε θεματολογία.
Αποτελεί έναν χώρο που φιλοξενεί πολλές εκθέσεις και πολιτιστικές δραστηριότητες, φέρνοντας τον κόσμο σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη.
Παραμένει ένα δημιούργημα υψηλής αισθητικής, αναβιώνοντας εκείνες τις εποχές που η βιομηχανία στη χώρα μας ήταν σε υψηλά επίπεδα.
