Γράφει: Βαρβαρήγος Άκης
Αν μη τι άλλο ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το προεκλογικό σκηνικό των εθνικών εκλογών του Μαΐου, αποτελεί η απρόσμενη δημοσκοπική άνοδος του ακροδεξιού κόμματος της Χρυσής Αυγής…
Το γεγονός αυτό αναστάτωσε σύμπασες τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου (κόμματα, Μ.Μ.Ε), οι οποίες κινητοποιήθηκαν ποικιλοτρόπως με στόχο την επαγρύπνηση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σε κάθε μορφή ολοκληρωτισμού. Το βασικότερο πρόταγμα των αντιφασιστικών δράσεων ανασύρει το ζήτημα της διατήρησης της ιστορικής μνήμης, τις περισσότερες φορές, υπό το πρίσμα του καθήκοντος της ιδεολογικοπολιτικής πάλης ενάντια στη ναζιστική θηριωδία. Πράγματι, η άνοδος που παρουσιάζουν τα ακροδεξιά κόμματα σε όλη την Ευρώπη και οι παντός είδους εθνικιστικές και ρατσιστικές απόψεις που συνοδεύουν την οικονομική και πολιτική κρίση που πλήττει την Ευρωζώνη, επιβάλλουν την αφύπνιση της αντιναζιστικής μνήμης.
Τα ολοκληρωτικά και αντι-δημοκρατικά καθεστώτα του Ι. Μεταξά και της απριλιανής δικτατορίας των Συνταγματαρχών και οι ιδεολογικές συγκρούσεις της Κατοχής συνθέτουν το μόνιμο πεδίο διεξαγωγής αντιπαραθέσεων των δημοκρατικών και ακροδεξιών δυνάμεων της Ελλάδας. Ωστόσο, πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι οι ακροδεξιές επιλογές του παρελθόντος δεν κυριαρχούν, ούτε διαμορφώνουν αναπόφευκτα τις κοινωνικο-πολιτικές και διανοητικές όψεις της νεοελληνικής κοινωνίας. Όπως, μάλιστα, τονίζεται από τον Λαμπάρντ και τον Νανσύ: «οι απλές επιστροφές και επαναλήψεις μάλλον είναι σπάνιες, εάν όχι ανύπαρκτες στην ιστορία». Η συχνή χρήση των μοτίβων αγκυλωτού σταυρού και οι ναζιστικοί χαιρετισμοί δεν σηματοδοτούν τη σταδιακή στροφή της ελληνικής κοινωνίας στα επικίνδυνα μονοπάτια του ναζισμού. Αντίθετα, τα δυσάρεστα αυτά φαινόμενα αναδεικνύουν τις ψυχικές διαταραχές και την παρωχημένη ιδεολογία του ακροδεξιού συρφετού.
Εντούτοις, η απάντηση δεν συνοψίζεται στην απλή αδιαφορία ως ένα ιδεολογικο-πολιτικό σφάλμα του παρελθόντος. Ο θεσμικός ρόλος που έλαβαν διάφορα ακροδεξιά λαϊκιστικά κόμματα στην Ευρώπη, είτε συμμετέχοντας σε πολυκομματικές κυβερνήσεις συνασπισμού είτε καταφέρνοντας για πρώτη φορά να εκπροσωπηθούν κοινοβουλευτικά, δεν παρέχουν κάποια ιδιαίτερη ασφάλεια, αντίθετα αφήνουν ανοικτό το πεδίο σε ακροδεξιές δυνάμεις να λυμαίνονται την κοινωνική ζωή του τόπου με το νομιμοποιητικό μανδύα του κοινοβουλευτισμού. Άλλωστε, η παρούσα οικονομική κρίση ενθαρρύνει την εμφάνιση και την ανάπτυξη ακροδεξιών σχηματισμών σαν την Χρυσή Αυγή. Ωστόσο, μια ανάλυση του φαινομένου της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ελλάδα δεν πρέπει να λαμβάνει τη μορφή ενός υποτυπώδους κατηγορητηρίου μέσα από βαρύγδουπες καταγγελίες και δακρύβρεχτες εκκλήσεις που κατακλύζουν το χώρο του διαδικτύου (ως επί το πλείστον) και της τηλεόρασης.
Αντίθετα, η συνεχής αναπαραγωγή και καταδίκη των συμβολικών εικόνων και αφηγήσεων, που εξέθρεψαν τον ακροδεξιό λόγο, μπορεί πολλές φορές να είναι αποτελεσματική, όμως είναι ένα μέσο αρκετά επικίνδυνο. Όταν το κατηγορητήριο της αντι-ακροδεξιάς εκστρατείας γίνεται αυτοσκοπός, τότε θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη και τις άμεσες συνέπειες του, διότι η απλή υποβόσκουσα διαμάχη είναι δυνατόν να θέσει τα θεμέλια ενός σκηνικού βίας και άγριων συγκρούσεων. Η γενικότερη αίσθηση της διαβρωτικής παρουσίας του ολοκληρωτισμού στην ελληνική κοινωνία αποτελεί καλή ευκαιρία για διαμόρφωση της κοινωνικής ζωής χωρίς τις εξωκοινωνικές επιδράσεις, που βρέθηκαν στο επίκεντρο της πολιτικής και κοινωνικής πρακτικής του φασισμού, αλλά και να σημάνει την αφετηρία της ιδεολογικοπολιτικής χειραφέτησης των ελλήνων πολιτών.
Ας στρέψουμε, τέλος, την προσοχή του κόσμου από τις ιδεολογικές αγκυλώσεις της ελληνικής ακροδεξιάς και τις συνέπειες των ρατσιστικών παραληρημάτων του Μιχαλολιάκου, στα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Με εργαλείο την ανάδειξη των αξιών της ισότητας, της αλληλεγγύης και της ελευθερίας να κερδίσουμε την χαμένη μας αξιοπρέπεια, για να υπερκεράσει ο τόπος την φτώχεια και την δυστυχία, που αποτελούν την καρδιά του προβλήματος του ελληνικού λαού. Αποκαλυπτικά, σε αυτό το σημείο, είναι τα λόγια του Κορνήλιου Καστοριάδη: «οι συγκρούσεις μας στο μέτρο που δεν μπορούν να λυθούν ή να ξεπεραστούν, ν’ αφορούν πραγματικά προβλήματα και εκβάσεις, να σέρνουν μαζί τους όσο το δυνατό λιγότερο ασυνείδητο, να είναι φορτισμένες όσο το δυνατό λιγότερο από φανταστικά στοιχεία».
