Της Ειρήνης Λαλίδου
Σάββατο, παραμονές της εθνικής μας εορτής. Το Hot Doc του Κώστα Βαξεβάνη, κυκλοφορεί εκτάκτως και δημοσιεύει τη λίστα Λαγκάρντ με 2.059 ονόματα Ελλήνων που είχαν καταθέσεις στην ελβετική HSBC μέχρι το 2008.
Λίγες ώρες μετά, σε μία πρωτοφανή επίδειξη… αποφασιστικότητας, η Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθηνών ασκεί αυτεπάγγελτη δίωξη στον εκδότη του περιοδικού για παραβίαση του νόμου περί προσωπικών δεδομένων. Εξαπολύεται «ανθρωποκυνηγητό» και ανήμερα της 28ης Οκτωβρίου ο κ. Βαξεβάνης συλλαμβάνεται και οδηγείται στον εισαγγελέα. Η ιστορία της λίστας Λαγκάρντ και της αποσιώπησης της, ένα θέμα που προκάλεσε τη δικαιολογημένη οργή του κόσμου, επανέρχεται στη δημοσιότητα και «φωτογραφίζει» με ακόμα πιο μελανά χρώματα την ελληνική πραγματικότητα…
«Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης» σύμφωνα με τον Μάγιερ, αλλά στο διεφθαρμένο μας κράτος η αποκάλυψη της αλήθειας τιμωρείται και η αποσιώπησή της επιβραβεύεται. Η λίστα Λαγκάρντ… ταξίδευε από χέρι σε χέρι για δύο χρόνια και παρότι περιείχε σαφείς ενδείξεις για φοροδιαφυγή, δεν έφτασε ποτέ στα χέρια του ΣΔΟΕ, της αρμόδιας αρχής για οικονομικά εγκλήματα, ώστε να αποδοθούν οι ανάλογες ευθύνες στους υπευθύνους και να καθαριστεί το όνομα των αθώων. Αντίθετα, οι δύο πρώην υπουργοί Οικονομικών, ο κ. Παπακωνσταντίνου και ο κ. Βενιζέλος, χρησιμοποιώντας φτηνές δικαιολογίες, την «έχασαν», λες κι επρόκειτο για προσωπικό τους αρχείο κι όχι για έγγραφο που ανήκει στη δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους. Εννοείται, πως και οι δυο δήλωσαν άγνοια του περιεχομένου, καθότι οπαδοί του ρητού «η περιέργεια σκότωσε τη γάτα»…
Κι όμως, οι δύο κύριοι που υπέγραφαν Μνημόνια και πετσόκοβαν μισθούς και συντάξεις, βρέθηκαν στο απυρόβλητο για την ύποπτη συμπεριφορά τους που δίνει το δικαίωμα ακόμα και στον πιο καλοπροαίρετο παρατηρητή να μιλήσει για προσπάθεια συγκάλυψης ή το λιγότερο για έλλειψη πολιτικής πυγμής. Ξεχάστε τα μαχαίρια που θα φτάσουν μέχρι το κόκκαλο και το άπλετο φως που θα πέσει σε κάθε υπόθεση… Το σύνθημα της εποχής είναι «Σκοτάδι και κουκούλωμα για ό,τι δε συμφέρει»!
Θα μου πείτε, υπάρχουν και τα προσωπικά δεδομένα και το τεκμήριο αθωότητας μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Ισχύει. Δεν είναι όλοι οι καταθέτες της λίστας παράνομοι φοροφυγάδες που διακινούν μαύρο χρήμα και σίγουρα είναι δικαίωμα του καθενός να καταθέτει τα λεφτά του σε όποια τράπεζα του αρέσει. Κανείς δεν είπε το αντίθετο, ούτε και ο κ. Βαξεβάνης, ο οποίος το ξεκαθάριζε στο δημοσίευμά του. Υπάρχει, όμως, μία βασική προϋπόθεση για να είναι έννομη μία τέτοια ενέργεια. Ο καταθέτης οφείλει να μην αποκρύπτει τα εισοδήματά του από τη φορολογική του δήλωση και να μπορεί να τα δικαιολογήσει από τη νόμιμη εργασία του.
Και κάπου εδώ, ξεκινά το πρόβλημα… Βλέπετε, η μεγάλη εκροή κεφαλαίων στο εξωτερικό άρχισε μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και τους φόβους για πιθανή ελληνικής χρεοκοπία. Πριν το 2008, οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες θεωρούταν ασφαλείς και στις τράπεζες της Ελβετίας κατέφευγαν μόνο όσοι λόγω επαγγέλματος χρειάζονταν κεφάλαια στο εξωτερικό ή όσοι ήθελαν να κρύψουν παράνομο, αφορολόγητο χρήμα σε ένα από τους μεγαλύτερους φορολογικούς παραδείσους του κόσμου.
Με μια πρώτη ματιά, αρκετά ονόματα στη λίστα εγείρουν υποψίες ως προς τη νομιμότητα των καταθέσεών τους. Το θέατρο, όμως, που στήθηκε για να εξαφανιστεί αυτή η λίστα, στο οποίο εμπλέκονται κορυφαίοι παράγοντες της πολιτικής ζωής του τόπου, μας βάζει σε σκέψεις. Η δε άμεση αντίδραση της Δικαιοσύνης που σε ανάλογες περιπτώσεις επέδειξε σημαντική ολιγωρία -για να μην πούμε απροθυμία- επιβεβαίωσε απλά αυτό που όλοι υποψιαζόμασταν: η λίστα είναι αληθινή και περιέχει στοιχεία που ενοχλούν κάποιους…
Η επιλεκτική εφαρμογή του νόμου περί προστασίας προσωπικών δεδομένων, όμως, έδειξε και κάτι άλλο… Έδειξε -πέρα από κάθε αμφιβολία- ότι η προσπάθεια φίμωσης ενός δημοσιογράφου περνάει δια της νομικής οδού, εκμεταλλευόμενη νόμους που ψηφίστηκαν για να περιορίσουν το συνταγματικό δικαίωμα της ελευθερίας του Τύπου. Γιατί, ποιος τολμά να μιλά για προσωπικά δεδομένα, όταν η ίδια η Πολιτεία διαπόμπευσε πριν λίγους μήνες τοξικομανείς ιερόδουλες, δίνοντας στη δημοσιότητα όχι μόνο τα ονόματά τους, αλλά φωτογραφίες τους και ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα, όπως όνομα πατρός και μητρός, ημερομηνία γέννησης, τόπο καταγωγής και τόπο κατοικίας; Ποιος τολμά να ασκεί δίωξη στον κ. Βαξεβάνη, όταν λίγο καιρό πριν, ανάλογη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων από την εφημερίδα «Τα Νέα» (βλ. δηλωθέντα εισοδήματα γνωστών καλλιτεχνών για τη διετία 2008-2009) πέρασε στο ντούκου, χωρίς την παραμικρή σύσταση;
Από ό,τι φαίνεται σε αυτή τη χώρα, η εφαρμογή των νόμων γίνεται αλά καρτ, ανάλογα με τα συμφέροντα… Η δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων δεν ενοχλεί καθόλου, όταν συμβάλει στον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης. Εκνευρίζει όμως απίστευτα, όταν φέρνει στην επιφάνεια θέματα που κάποιοι έδωσαν μάχη για να αποσιωπήσουν… Καλός δημοσιογράφος θεωρείται αυτός που δημοσιεύει τα δελτία Τύπου του Υπουργείου του και επιτυχημένος αυτός που τα υπογράφει κιόλας…
Υ.Γ. Ναι, βρισκόμαστε στην Ελλάδα το 2012 κι έχουμε δημοκρατία…