Της Σωτηρίας Βασιλείου
Από τη στιγμή που διάβασα την «Πικρία ενός ακαδημαϊκού» του κ. Β. Γούναρη στην Καθημερινή της 28ης Σεπτεμβρίου 2012, νιώθω τις σκέψεις να μου καίνε μυαλό και χέρι. Με τσούζουν, μάτια, ψυχή και λογική. Όψιμη λευκή επαναστάτρια… από μία άποψη… Σκέφτηκα πολύ πριν γράψω αυτά τα λόγια… για να τα γράψω πάντως δεν σκέφτηκα καθόλου… μόνα τους έπεσαν στον φύλλο word… ατόφια και αβίαστα… Σκεφτόμουν να γράψω… μήπως λοιδορηθούν ως «γλείψιμο»… αλλά αποφάσισα πως δεν με νοιάζει.
Το 2003 ενεγράφην στο ΑΠΘ… στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Μία φοιτήτρια… με ταπεινές καταβολές και περιβολή τη Βουλή των Εφήβων, το γενικό βαθμό «Είκοσι» στο Λύκειο και την υποτροφία του ΙΚΥ Κύπρου. Έφτασα από την Πάφο στη Θεσσαλονίκη, πλήρης ονείρων… για την επιστήμονα που θα γινόμουν. Πλήρης στα όνειρα… και επειδή έγινε και λίγο «μόδα» αυτές τις μέρες, Τατιάνας και Νανάς ένεκα, λειψή στα κιλά. Ναι… νευρική ανορεξία ήταν, κι εγώ ολίγον πρωτοπόρος… τότε. Αλλά επειδή ίσως δεν ήμουν επώνυμη κανείς δεν εξέπεμψε δημόσια για να με γιατροπορέψει…
Έφτασα λοιπόν στο ΑΠΘ τον Οκτώβριο του 2003. Απεργιακός Οκτώβριος ήτανε και τα τραπεζάκια, ανεξαρτήτως χρώματος, συμβούλευαν τους πρωτοετείς να μην ταλαιπωρούνται κατεβαίνοντας στο Πανεπιστήμιο. Ουφ… αυτό δεν μου άρεσε… μου μουντζούρωνε το όνειρο. Και έτσι… εκείνο το απόγευμα της Πέμπτης κατέβηκα για μάθημα. Και ναι! Στο αμφιθέατρο Β΄ η καθηγήτρια της Αρχαίας Ιστορίας (ΙΑΕ 101) περίμενε τους μαθητές της (μετρημένοι στα δάκτυλα οι προσελθόντες), για να τους μιλήσει για την πόλη. Θυμάμαι εκείνο το πρώτο μάθημα με κάθε λεπτομέρεια, ίσως διότι με δίδαξε και μια στάση ζωής. Και με πρώτο θεμέλιο το μάθημα εκείνης της Πέμπτης πήρα να δημιουργώ τη δική μου πόλη.
Φοιτήτρια για τέσσερα συναπτά έτη ελάχιστες χαμένες παραδόσεις έχω να θυμάμαι, λόγω απεργιών. Διότι άλλο οι απεργίες και άλλο οι καταλήψεις. Βίωσα και έμαθα όμως πολλά άλλα πράγματα! Θα σταθώ στα πιο ουσιαστικά, διότι νιώθω πως πρέπει να το κάνω, το χρωστώ στον εαυτό μου, στους καθηγητές μου, στο ΑΠΘ, που βάλλεται από παντού, πιο πολύ και από τη Βουλή.
Οι καθηγητές μου, λοιπόν, στο ΑΠΘ, μου ενστάλαξαν πέρα από την ιστορική γνώση την αγάπη για την έρευνα. Ουφ… τους θυμάμαι να διαβάζουν με ανυπόκριτο ενδιαφέρον τα πρωτόλεια κείμενα-project μου και να με επαινούν… (Το ουφ πάει στο χάλι των πρώτων «ερευνών» μου. Τις μετροφυλλώ τώρα και ερυθριώ). Τότε βίωνα μια αληθινή ανάταση, αντλούσα από τις παρατηρήσεις τους δύναμη.
Διότι είναι αλήθεια πως χρειαζόμουν πολλή δύναμη, ενάντια σε πολλά, και οι πηγές έλειπαν. Τέσσερα έτη χρειάστηκαν για να πάρω το πτυχίο και τα τέσσερα αυτά έτη κυμαινόμουν μεταξύ 22 και 26 κιλών. Tragic! Και όμως, το πήρα το πτυχίο με 9.65 και χωρίς να μου χαριστεί ούτε ένα δέκατο. Διάβαζα πολύ, έγραφα πολύ (εθισμός στην έρευνα, ατελείωτες συζητήσεις κατά τις ώρες συνεργασίας και ήμουν μια απλή φοιτήτρια). Είχα και δύο εφτάρια στη σειρά των δεκαριών και των εννιαριών. Δεν μου τα συμπλήρωσαν αυθαίρετα οι καθηγητές μου από οίκτο για το άρρωστο κορίτσι. Τους ευχαριστώ… μου δίδαξαν με το δύσκολο τρόπο τη σκληρότητα αλλά και την ομορφιά της ζωής. Και αν επιβίωσα περνώντας μέσα από Συμπληγάδες, το οφείλω πρωτίστως στους καθηγητές του ΑΠΘ, που μέσα από τις γνώσεις και το ενδιαφέρον τους εμφυσούσαν αδιαλείπτως ζωή στο μυαλό…
Μοχθούν πολύ οι καθηγητές στο ΑΠΘ, η πλειονότητά τους τουλάχιστον κοπιάζει αληθινά. Και πρέπει να τολμάνε να μιλάνε, ενάντια σε κάθε λαμόγιο, που ανερυθρίαστα και άνευ διακρίσεως διασπείρει ζιζάνια για χρυσοφόρα προγράμματα και χρυσές τουαλέτες, βεβηλώνοντας το λειτούργημά τους. Αλήθεια, πολύ θόρυβο κάνουν αυτές οι αποκαλύψεις μου θυμίζουν τον κρότο των τενεκέδων… ή το δάγκωμα του κροταλία.
Πρέπει οι καθηγητές στο ΑΠΘ να είναι περήφανοι για το λειτούργημά τους. Είμαι περήφανη που φοιτώ σε αυτό το Πανεπιστήμιο και αρνούμαι να το βλέπω να διασύρεται. Αρνούμαι να βλέπω την έρευνα να πένεται και να λιμοκτονεί (είμαι και ευαίσθητη στο θέμα). Αρνούμαι να βλέπω την άδικη τιμωρία των πανεπιστημιακών… Στην κλίνη του Προκρούστη προέκριναν οι ταγοί να κλαδέψουν το κεφάλι… την πηγή της μόρφωσης. Γιατί; Για να καταστεί η ελληνική κοινωνία ακέφαλο και άβουλο σώμα; Σαν να είναι έρμα το κούρεμα των απολαβών των πανεπιστημιακών σε μια ανερμάτιστη πολιτική, που σημαδεύει ανηλεώς τα πιο ευάλωτα θηράματα.
Ευχαριστώ, σεβαστοί μου καθηγητές, που αγαπάτε ακόμα το δημόσιο Πανεπιστήμιο, ευχαριστώ που αμβλύνετε με τη στάση σας την αλγεινή εντύπωση της παραμέλησης και του παράλυσης των πάντων, ευχαριστώ που του προσφέρετε, του ελληνικού Πανεπιστημίου – αιμοδότες ανιδιοτελείς – παράταση ζωής.
Ναι… αλίμονο στους νέους… αλλά ελπίζω… Βίωσα ήδη πολλές άγριες αφυπνίσεις αλλά η πόλη μου είναι οικοδομημένη σε γερά θεμέλια. Εκπονώ, εδώ και κάποιους μήνες διδακτορική διατριβή στο ΑΠΘ, με θέμα τις πολιτικές ανταπόδοσης των αγωνιστών του 1821. Ένα από τα πρώτα πράγματα που κατάλαβα ήταν πως δεν ήσαν όλες οι περιπτώσεις οι ίδιες, και πως η ιστορία δεν γράφεται ούτε με αδιέξοδους μαζικούς αφορισμούς ούτε με ανέξοδους γενικόλογους πανηγυρικούς, ότι το μέτρο της αριστείας και της μετριότητας στο νέο ελληνικό κράτος υπήρξε, από γενέσεως του κράτους αυτού, ελαστικό και θεσμικά πριμοδοτημένο. Ας το κατανοήσουν αυτό και οι αυτόκλητοι δήμιοι του δημόσιου Πανεπιστημίου, ώσπου αυτό αναπνέει ακόμα.
Ο θρίαμβος της μετριότητας είναι γεγονός. Όμως, είναι γεγονός και ο θρίαμβος της αυταπάρνησης και του ήθους. «Ce qui embellit le désert, dit le petit prince, c’est qu’il cache un puits quelque part…»… Ας είναι αυτό το ωραίο η ανάδειξη και η επιβράβευση των πραγματικά αξιόλογων και ζείδωρων μονάδων και σωμάτων, που μπορούν να πάνε αυτό τον ευλογημένο τόπο μπροστά. Αιθεροβάμων; Ίσως… Αλλά αρνούμαι πεισματικά να καταπιώ, στα 27 μου, το κώνειο της απελπισίας αδιαμαρτύρητα. Αρνούμαι οργίλως να προσφέρεται το κώνειο αυτό στους ανθρώπους που σέβομαι. Αρνούμαι να μετουσιώσω την άρνησή μου σε αποδόμηση. Ας βοηθήσουν – και είναι αυτή μια αγωνιώδης παράκληση – οι ταγοί ώστε τέτοιες αρνήσεις να μετουσιωθούν σε δημιουργία, πολύπλευρη και ουσιαστική.